Daar zat hij, Theodor Holman, geknield, in een oranje overall...

over columnisten die na 35 jaar iets anders gaan doen

Theodor Holman, op zijn Substack: ‘Een paar maanden geleden moest ik al, in verband met de komst van Silvia Witteman, van zes columns per week terug naar drie. Waarom kon zij niet op een andere pagina staan? De drie bijvoorbeeld, de pagina van Carmiggelt? Ze spiegelde zich toch aan good old Simon? “Laat mij dan op de drie, zes keer per week!’’ Nee, dat kon niet. Dan weet je het eigenlijk al.’ Inmiddels is het zo ver. Na 35 jaar (VIJFENDERTIG JAAR) is Theodor Holman geen columnist meer van Het Parool.

Laat ik iets vertellen over mijn persoonlijke verhouding tot het oeuvre van Holman. Een jaar of vijftien tot twintig geleden was Theodor Holman nog wél columnist bij Het Parool. Zijn relatie was verbroken. Hij schreef daar een jaar of vijf stukken over, het geduld van de lezer (van mij) oprekkend tot het uiterste. Daarna stierven zijn ouders en moest hij een dochter opvoeden: stof voor weer vijf jaar. De moord op Theo van Gogh hielp hem door nog eens vijf jaar. Langzaam werd Holman de koekoek die om de vijf jaar een nieuwe eenzang aanhief.

Ik las Holman soms wel en vaak niet. Hij is een stilist, maar is hij een interessante stilist? Zelf zou ik zeggen: nee. Hij is goed in sentimentele stukken en hij is goed in het polariseren, dat lijkt al gauw gevoelig / intelligent, maar het is vooral om van te gapen. Soms lijkt Holman vooral een auteur die nooit een auteur is geworden omdat hij vooral houdt van de al te korte baan, waarvoor je niet heel diep geconcentreerd hoeft te zijn. Dat vind ik jammer, er hadden een paar goede boeken ingezeten en in plaats daarvan is er nu een zee vol weggestroomd proza. Een oeuvre, zou je met enige goede wil kunnen zeggen.

Wat ik altijd grappig vind om te zien: politiek-gerichte columnisten zijn altijd op zoek naar een mening; bij voorkeur naar een mening die ‘afwijkt‘ van ‘het gemiddelde’, zonder daarbij de kans op een redelijk groot lezerspubliek om zeep te helpen. Het is niet erg om tegendraads te zijn. Het is dodelijk om een mening te hebben, die tegen alle haren instrijkt. Als je, zoals Holman, onafhankelijk zegt te willen zijn, volg je grosso modo de volgende tactiek:

• Je kiest een groep uit die je onbekommerd kunt belasteren en beledigen (kernbegrip: vrijheid van meningsuiting);

• Je kiest een groep uit die je altijd en overal aan de genitale zones zit (‘mijn lezers’);

• Je zorgt ervoor dat je stukken, hoewel ongenuanceerd en meestal beledigend, de schijn van redelijkheid uitwasemen (want je bent tenslotte een soort van publieke intellectueel);

• Je zorgt ervoor dat elke kritiek op je proza meteen wordt weggezet als rancuneus en wraakzuchtig.

Foto Propria Cures

Columnisten onderling: het zijn net kleine kinderen. Ze polariseren niet, ze jatten elkaars speelgoed en schreeuwen dan dat dat lelijk speelgoed is.

Met ‘de islam’ en ‘Israël’ had Holman inmiddels twee onderwerpen bij de kladden die hem nog wel vijf jaar aan de gang konden houden. De hoofdredactie van Het Parool heeft daar, oneindig genadig, een einde aan gemaakt. Daar zat hij, Theodor Holman, geknield, in een oranje overall, en daar stond de hoofdredactrice van Het Parool, in een zwarte overall, het mes in de hand; en daar ging zijn hoofd, zaag zaag zaag, het was een bloedbad van epische proporties. Holman probeerde nog iets te zeggen over de islam en over Israël; het gereutel uit zijn keel overstemde het.

Het circus dat na het afscheid van Holman werd opgevoerd, kan ik niet volgen. Ik kijk nooit meer op twitter. In de MSM was het stil. Misschien was er wel helemaal geen circus, wie zal het zeggen? Ik vraag me af: is het nu een (gedwongen) pensionering of is het een ontslag? En is het erg, als een columnist na 35 jaar wordt vervangen? Is het niet veel erger dat Sylvia Witteman is binnengehaald om de helft van Holmans plek al bij voorbaat in te nemen? Wat wil een krant met (al) die columnisten?

De column is de plek waar de literatuur heengaat om te sterven. Dat is droevig en mooi tegelijk. Waar de literatuur niets weet, en niets hoeft te weten, heeft de column elke dag een mening, in een literaire tekst maken die meningen alles van waarde kapot. Iemand die elke dag een mening heeft, kan die een literaire tekst schrijven? Ik zou prettig verrast zijn als Holman plotseling literaire teksten ging schrijven. Maar ik ben dan ook een lieve, naïeve man.